Skład szczurów karmowych - czy whole prey spełnia normy żywieniowe dla kotów i psów?

Mrożone szczury karmowe to wybór popularny wśród właścicieli zwierząt, którzy pragną zapewnić swoim podopiecznym zdrową, inspirowaną naturą dietę. W Raw Petfood wiemy to z pierwszej ręki: mrożone szczury trafiają średnio do co czwartego koszyka komponowanego przez naszych Klientów.

Realizując naszą misję, jaką jest wspieranie opiekunów w możliwie najlepszym żywieniu ich zwierzaków, nie mogliśmy przejść obojętnie obok badań Natalie Mariel Baudrexel Delboy, która sprawdziła na ile szczury karmowe w istocie odpowiadają potrzebom żywieniowym zwierząt drapieżnych. Badaczka z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Zootechniki Uniwersytetu San Carlos w Gwatemali opublikowała wyniki swoich badań w World’s Veterinary Journal w 2022 roku, a my dziś przyjrzymy się co ważniejszym danym i wnioskom wynikającym z artykułu.

W poszukiwaniu diety idealnej

Baudrexel Delboy potwierdza to, z czego każdy kto czyta ten tekst najpewniej zdaje sobie już sprawę - że odżywianie zwierząt ma ogromny wpływ na ich zdrowie, wzrost, reprodukcję i długość życia. Badaczka wyjaśnia też pokrótce jak zwierzęta żyjące na wolności komponują swoją dietę, dobierając ofiary na podstawie makroskładników lub selektywnie żerując na określonych częściach ciała... i zauważa oczywiście, że trudno wyobrazić sobie regulowanie diety w ten sposób w przypadku zwierząt hodowanych w domach lub ogrodach zoologicznych. Tutaj potrzebni jesteśmy my, opiekunowie, z naszą troską i wiedzą, którymi kierujemy się w doborze diety zastępczej dla naszych podopiecznych.

Czy kot i lew jedzą to samo?

Ciekawostkę stanowi fakt, że nie dla wszystkich zwierząt żyjących w niewoli znamy dokładne wymagania żywieniowe. Wynika to z trudności w uzyskaniu odpowiedniej liczby próbek krwi, moczu i kału, by przeprowadzić wyczerpujące badania na temat wielu gatunków dzikich zwierząt hodowanych na przykład w ogrodach zoologicznych. Z tego względu kombinacje wymagań żywieniowych dobrze zbadanych zwierząt mięsożernych ustala się jako wytyczne dotyczące żywienia innych, mniej zbadanych zwierząt dzikich. I tak kot domowy, dobrze zbadany, staje się gatunkiem modelowym używanym do ustalenia zapotrzebowania na składniki odżywcze dużych kotów, wydr i falanrukowatych, podczas gdy wymagania żywieniowe psa stanowią punkt odniesienia dla (między innymi) dużych psowatych i łasicowatych.

Miejsce szczura w diecie zwierząt drapieżnych

A gdzie w tym wszystkim miejsce na szczura? Gryzonie są powszechnym i naturalnym źródłem pożywienia dla znacznej części gadów, ptaków drapieżnych i małych ssaków, stąd tak często wybieramy je na pokarm dla zwierząt z ogrodów zoologicznych oraz tych żyjących z nami w domach. Wynika to z przekonania, że całe ofiary (whole prey) będą pokarmem najbardziej zbliżonym do naturalnej diety wielu mięsożerców, zaś pod względem behawioralnym całe ofiary stanowią ważną formę wzbogacenia środowiska i poprawiają biologiczne funkcjonowanie zwierząt, stymulując ich naturalne zachowania żerowania. Natalie Mariel Baudrexel Delboy zwróciła jednak uwagę na niedostatek badań na temat składników odżywczych szczura jako elementu diety i postanowiła tę lukę wypełnić. 

Szczury karmowe - czyli jakie?

Obiektem badania były szczury laboratoryjne, pochodzące od udomowionego w XIX wieku szczura wędrownego (Rattus norvergicus). Dziś szczury te stanowią populację genetycznie odmienną od pierwotnego typu dzikiego: są bardziej posłuszne i zgodnie żyją w większych gromadach, rzadko atakują lub uciekają, charakteryzuje je także dłuższe życie reprodukcyjne. Cechy te sprawiają, że właśnie te szczury powszechnie hodowane są w celu dostarczenia pożywienia dla kotów, psów, domowych gadów, a także do ogrodów zoologicznych i akwariów.

Skład odżywczy szczurów karmowych - jak to zbadano?

Do badania wybrano sześć samic i sześć samców szczurów rasy Wistar. Miały one wagę od 50 do 80 gramów i były w wieku 20–25 dni. Podzielono je na dwie grupy według płci, aby zapobiec rozmnażaniu i uniknąć depresji związanej z izolacją.

Szczury umieszczono w przezroczystych plastikowych pudełkach o pojemności 12 litrów, z pojemnikami na jedzenie i wodę zawieszonymi nad ziemią, by nie zostały zanieczyszczone odchodami. Zwierzęta trzymano w klimatyzowanym pomieszczeniu o stałej temperaturze 21-23°C, z 12-godzinnym cyklem dnia i nocy, wilgotności 45% i kontrolowanej wentylacji. Podłoże w pudełkach zmieniano co trzy dni, używając czipsów sosnowych, które zostały wcześniej oczyszczone z mikroorganizmów i pasożytów.

Szczury karmiono suchą karmą dla dorosłych psów, co jest powszechną praktyką w Gwatemali. Szczury jadły, ile chciały, a średnia ilość pożywienia wynosiła około 30 g na szczura dziennie w pierwszych dwóch tygodniach. W trzecim i czwartym tygodniu wzrosło to do około 60 g, a od piątego tygodnia każdy szczur spożywał około 120 g dziennie.

Szczury były karmione, aż osiągnęły wagę 300 g, co zajęło 6 tygodni u samców i 12 tygodni u samic. Ważono je co tydzień, aby monitorować przyrost masy ciała i stan zdrowia.

Zauważono dużą różnicę w tempie wzrostu między samcami a samicami: samce osiągnęły wagę 300 g w ciągu 6 tygodni (62-67 dni życia), podczas gdy samicom zajęło to 13 tygodni (111-116 dni życia).

Po osiągnięciu wagi 300 g, szczury zostały uśmiercone zgodnie z wytycznymi etycznymi IUCN i przewodnikiem AVMA dotyczącym eutanazji zwierząt. Do tego celu użyto lidokainy, która zadziałała przeciwbólowo, a następnie doprowadziła do śmierci mózgu bez wpływu na inne tkanki.

Metody analizy składu odżywczego badanych szczurów

W badaniu określono zawartość wilgoci, białka, tłuszczu, włókna, popiołu i węglowodanów w próbkach. Do określenia wilgotności użyto suszenia piecowego. Szczury rozmrażano, krojono na kawałki, a następnie suszono w piecu przez 72 godziny w temperaturze 60°C, aż do usunięcia 80% wilgoci. Próbki były codziennie ważone, aby monitorować redukcję wilgotności. Częściowo wysuszone próbki mielono na cząsteczki ≤ 2 mm i przechowywano w hermetycznych pojemnikach. Aby uzyskać całkowicie suchą masę, próbki suszono w temperaturze 105°C przez 24 godziny.

Makroelementy analizowano zgodnie z metodami Stowarzyszenia Oficjalnych Chemików Analitycznych, z wyjątkiem ekstraktu eterowego. Białko surowe oznaczano metodą Kjeldahla. Tłuszcz ekstrahowano techniką Randalla. Surowe włókno otrzymywano zgodnie z metodą filtra z włókna ceramicznego. Popiół całkowity oznaczano przez spopielenie próbek w temperaturze 600°C przez 2 godziny. Zawartość węglowodanów (NFE) obliczano według wzoru: NFE = 100 – (Białko surowe % + Tłuszcz % + Włókno surowe % + Popiół %).

Do analizy minerałów używano 5 g częściowej suchej masy. Próbki spalano w wysokiej temperaturze (450°C) przez 4 godziny, aby usunąć substancje zakłócające. Minerały odzyskiwano za pomocą kwasu solnego (HCl) i oznaczano ich zawartość. Fosfor mierzono spektrofotometrem UV/VIS, a inne minerały metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej (AAS).

Różnice między płciami w zawartości składników odżywczych i minerałów analizowano za pomocą testów statystycznych (U Manna-Whitneya lub t-Studenta). Obliczano średnie i odchylenie standardowe dla każdej próby (N=6 dla każdej płci).

Analiza składu odżywczego szczurów karmowych

Wyniki analizy biochemicznej przedstawiono w tabeli. Zauważono, że samce charakteryzowały się wyższym procentem wilgoci i białka, zaś samice okazały się lepszym źródłem tłuszczu. Badaczka dalej wyjaśnia, że niektóre badania wykazały wpływ testosteronu na rozwój tkanki mięśniowej u samców, z drugiej strony estrogen zwiększać może ilość tkanki tłuszczowej u samic.

Wyniki analizy minerałów przedstawiono w kolejnej tabeli. Samce szczurów okazały się zawierać pięciokrotnie więcej wapnia (2,61%) niż samice (0,54%), w związku z czym przytoczono badania, których wyniki wskazują, że poziom wapnia zależny jest nie tylko od płci szczurów, ale także ich wieku - samce w okresie dojrzewania mają więcej wapnia niż samice w tym samym wieku, zaś samice pomiędzy 15 a 30 dniem życia wykazywały wyższą jego zawartość niż samce. W badaniu Baudrexel Delboy samice prezentowały wyższy poziom potasu i miedzi od samców.