Skład szczurów karmowych - czy whole prey spełnia normy żywieniowe dla kotów i psów?

Mrożone szczury karmowe to wybór popularny wśród właścicieli zwierząt, którzy pragną zapewnić swoim podopiecznym zdrową, inspirowaną naturą dietę. W Raw Petfood wiemy to z pierwszej ręki: mrożone szczury trafiają średnio do co czwartego koszyka komponowanego przez naszych Klientów.

Realizując naszą misję, jaką jest wspieranie opiekunów w możliwie najlepszym żywieniu ich zwierzaków, nie mogliśmy przejść obojętnie obok badań Natalie Mariel Baudrexel Delboy, która sprawdziła na ile szczury karmowe w istocie odpowiadają potrzebom żywieniowym zwierząt drapieżnych. Badaczka z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Zootechniki Uniwersytetu San Carlos w Gwatemali opublikowała wyniki swoich badań w World’s Veterinary Journal w 2022 roku, a my dziś przyjrzymy się co ważniejszym danym i wnioskom wynikającym z artykułu.

W poszukiwaniu diety idealnej

Baudrexel Delboy potwierdza to, z czego każdy kto czyta ten tekst najpewniej zdaje sobie już sprawę - że odżywianie zwierząt ma ogromny wpływ na ich zdrowie, wzrost, reprodukcję i długość życia. Badaczka wyjaśnia też pokrótce jak zwierzęta żyjące na wolności komponują swoją dietę, dobierając ofiary na podstawie makroskładników lub selektywnie żerując na określonych częściach ciała... i zauważa oczywiście, że trudno wyobrazić sobie regulowanie diety w ten sposób w przypadku zwierząt hodowanych w domach lub ogrodach zoologicznych. Tutaj potrzebni jesteśmy my, opiekunowie, z naszą troską i wiedzą, którymi kierujemy się w doborze diety zastępczej dla naszych podopiecznych.

Czy kot i lew jedzą to samo?

Ciekawostkę stanowi fakt, że nie dla wszystkich zwierząt żyjących w niewoli znamy dokładne wymagania żywieniowe. Wynika to z trudności w uzyskaniu odpowiedniej liczby próbek krwi, moczu i kału, by przeprowadzić wyczerpujące badania na temat wielu gatunków dzikich zwierząt hodowanych na przykład w ogrodach zoologicznych. Z tego względu kombinacje wymagań żywieniowych dobrze zbadanych zwierząt mięsożernych ustala się jako wytyczne dotyczące żywienia innych, mniej zbadanych zwierząt dzikich. I tak kot domowy, dobrze zbadany, staje się gatunkiem modelowym używanym do ustalenia zapotrzebowania na składniki odżywcze dużych kotów, wydr i falanrukowatych, podczas gdy wymagania żywieniowe psa stanowią punkt odniesienia dla (między innymi) dużych psowatych i łasicowatych.

Miejsce szczura w diecie zwierząt drapieżnych

A gdzie w tym wszystkim miejsce na szczura? Gryzonie są powszechnym i naturalnym źródłem pożywienia dla znacznej części gadów, ptaków drapieżnych i małych ssaków, stąd tak często wybieramy je na pokarm dla zwierząt z ogrodów zoologicznych oraz tych żyjących z nami w domach. Wynika to z przekonania, że całe ofiary (whole prey) będą pokarmem najbardziej zbliżonym do naturalnej diety wielu mięsożerców, zaś pod względem behawioralnym całe ofiary stanowią ważną formę wzbogacenia środowiska i poprawiają biologiczne funkcjonowanie zwierząt, stymulując ich naturalne zachowania żerowania. Natalie Mariel Baudrexel Delboy zwróciła jednak uwagę na niedostatek badań na temat składników odżywczych szczura jako elementu diety i postanowiła tę lukę wypełnić. 

Szczury karmowe - czyli jakie?

Obiektem badania były szczury laboratoryjne, pochodzące od udomowionego w XIX wieku szczura wędrownego (Rattus norvergicus). Dziś szczury te stanowią populację genetycznie odmienną od pierwotnego typu dzikiego: są bardziej posłuszne i zgodnie żyją w większych gromadach, rzadko atakują lub uciekają, charakteryzuje je także dłuższe życie reprodukcyjne. Cechy te sprawiają, że właśnie te szczury powszechnie hodowane są w celu dostarczenia pożywienia dla kotów, psów, domowych gadów, a także do ogrodów zoologicznych i akwariów.

Skład odżywczy szczurów karmowych - jak to zbadano?

Do badania wybrano sześć samic i sześć samców szczurów rasy Wistar. Miały one wagę od 50 do 80 gramów i były w wieku 20–25 dni. Podzielono je na dwie grupy według płci, aby zapobiec rozmnażaniu i uniknąć depresji związanej z izolacją.

Szczury umieszczono w przezroczystych plastikowych pudełkach o pojemności 12 litrów, z pojemnikami na jedzenie i wodę zawieszonymi nad ziemią, by nie zostały zanieczyszczone odchodami. Zwierzęta trzymano w klimatyzowanym pomieszczeniu o stałej temperaturze 21-23°C, z 12-godzinnym cyklem dnia i nocy, wilgotności 45% i kontrolowanej wentylacji. Podłoże w pudełkach zmieniano co trzy dni, używając czipsów sosnowych, które zostały wcześniej oczyszczone z mikroorganizmów i pasożytów.

Szczury karmiono suchą karmą dla dorosłych psów, co jest powszechną praktyką w Gwatemali. Szczury jadły, ile chciały, a średnia ilość pożywienia wynosiła około 30 g na szczura dziennie w pierwszych dwóch tygodniach. W trzecim i czwartym tygodniu wzrosło to do około 60 g, a od piątego tygodnia każdy szczur spożywał około 120 g dziennie.

Szczury były karmione, aż osiągnęły wagę 300 g, co zajęło 6 tygodni u samców i 12 tygodni u samic. Ważono je co tydzień, aby monitorować przyrost masy ciała i stan zdrowia.

Zauważono dużą różnicę w tempie wzrostu między samcami a samicami: samce osiągnęły wagę 300 g w ciągu 6 tygodni (62-67 dni życia), podczas gdy samicom zajęło to 13 tygodni (111-116 dni życia).

Po osiągnięciu wagi 300 g, szczury zostały uśmiercone zgodnie z wytycznymi etycznymi IUCN i przewodnikiem AVMA dotyczącym eutanazji zwierząt. Do tego celu użyto lidokainy, która zadziałała przeciwbólowo, a następnie doprowadziła do śmierci mózgu bez wpływu na inne tkanki.

Metody analizy składu odżywczego badanych szczurów

W badaniu określono zawartość wilgoci, białka, tłuszczu, włókna, popiołu i węglowodanów w próbkach. Do określenia wilgotności użyto suszenia piecowego. Szczury rozmrażano, krojono na kawałki, a następnie suszono w piecu przez 72 godziny w temperaturze 60°C, aż do usunięcia 80% wilgoci. Próbki były codziennie ważone, aby monitorować redukcję wilgotności. Częściowo wysuszone próbki mielono na cząsteczki ≤ 2 mm i przechowywano w hermetycznych pojemnikach. Aby uzyskać całkowicie suchą masę, próbki suszono w temperaturze 105°C przez 24 godziny.

Makroelementy analizowano zgodnie z metodami Stowarzyszenia Oficjalnych Chemików Analitycznych, z wyjątkiem ekstraktu eterowego. Białko surowe oznaczano metodą Kjeldahla. Tłuszcz ekstrahowano techniką Randalla. Surowe włókno otrzymywano zgodnie z metodą filtra z włókna ceramicznego. Popiół całkowity oznaczano przez spopielenie próbek w temperaturze 600°C przez 2 godziny. Zawartość węglowodanów (NFE) obliczano według wzoru: NFE = 100 – (Białko surowe % + Tłuszcz % + Włókno surowe % + Popiół %).

Do analizy minerałów używano 5 g częściowej suchej masy. Próbki spalano w wysokiej temperaturze (450°C) przez 4 godziny, aby usunąć substancje zakłócające. Minerały odzyskiwano za pomocą kwasu solnego (HCl) i oznaczano ich zawartość. Fosfor mierzono spektrofotometrem UV/VIS, a inne minerały metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej (AAS).

Różnice między płciami w zawartości składników odżywczych i minerałów analizowano za pomocą testów statystycznych (U Manna-Whitneya lub t-Studenta). Obliczano średnie i odchylenie standardowe dla każdej próby (N=6 dla każdej płci).

Analiza składu odżywczego szczurów karmowych

Wyniki analizy biochemicznej przedstawiono w tabeli. Zauważono, że samce charakteryzowały się wyższym procentem wilgoci i białka, zaś samice okazały się lepszym źródłem tłuszczu. Badaczka dalej wyjaśnia, że niektóre badania wykazały wpływ testosteronu na rozwój tkanki mięśniowej u samców, z drugiej strony estrogen zwiększać może ilość tkanki tłuszczowej u samic.

Wyniki analizy minerałów przedstawiono w kolejnej tabeli. Samce szczurów okazały się zawierać pięciokrotnie więcej wapnia (2,61%) niż samice (0,54%), w związku z czym przytoczono badania, których wyniki wskazują, że poziom wapnia zależny jest nie tylko od płci szczurów, ale także ich wieku - samce w okresie dojrzewania mają więcej wapnia niż samice w tym samym wieku, zaś samice pomiędzy 15 a 30 dniem życia wykazywały wyższą jego zawartość niż samce. W badaniu Baudrexel Delboy samice prezentowały wyższy poziom potasu i miedzi od samców.

W kolejnej tabeli zestawiono zbadane wartości z zapotrzebowaniem wybranych zwierząt mięsożernych. Porównanie wykazało, że procent surowego białka samców szczurów mieści się w zakresie dziennego zapotrzebowania większości małych ssaków i ptaków drapieżnych. Samice szczurów okazały się lepszym wyborem jeśli chodzi o realizację zapotrzebowania większości zwierząt na tłuszcz surowy.

Całe szczury zapewniły także zapotrzebowanie na większość minerałów, przy czym samce stanowiły bogatsze źródło wapnia, fosforu i manganu, a samice szczurów - potasu, magnezu, miedzi i żelaza.

Należy przy tym zauważyć, że koty i psy mogą wymagać nieco wyższego poziomu potasu, magnezu i cynku. W związku z powyższym, sięgnęliśmy do innych badań po analizę składów pozostałych dostępnych w naszym sklepie z karmówką dla zwierząt, by przekonać się, że młode dorosłe myszy pokrywać mogą zapotrzebowanie pupili na magnez (do 0.05 według danych The Nutrition Advisory Group of the American Zoo and Aquarium Association), zaś na cynk - oseski mysie (do 82.5 według Douglas et al., 1994 i Dierenfeld et al., 1996) i pisklęta jednodniowe (do 97.4 wedle danych NAG).  

Wnioski z analizy składu odżywczego szczurów karmowych

Choć badanie wykazało różnice w składzie odżywczym samców i samic, to kluczem do zbilansowanej diety zdaje się pozostawać podawanie szczurów obu płci. Badaczka przyznaje, że szczury ogólnie rzecz biorąc dostarczać będą niezbędnych składników odżywczych dla większości naszych podopiecznych (psy, koty, ptaki drapieżne), jednak zaznacza, że podawane jako jedyna dieta mogą nie spełniać wymagań żywieniowych zwierząt w dłuższej perspektywie.

Badanie dowodzi więc prawdziwości założenia, że whole prey stanowi zdrową, najbliższą naturze dietę dla mięsożernych zwierząt domowych. Jednocześnie utwierdza nas w przekonaniu, że taka metoda żywienia najlepiej służy naszym zwierzakom, gdy dbamy o jej różnorodność - nie tylko podając osobniki różnej płci, ale także w różnym wieku, różnych gatunków.

Artykuł przygotowany został na podstawie badania Nutritional Content of Adult Norway Rats for Small Carnivores’ Feeding autorstwa Natalie Mariel Baudrexel Delboy, opublikowanego w World’s Veterinary Journal World, numer Vet J, 12(2, str 141-150, z 25 czerwca 2022 roku.

Tekst artukułu: inessiwinska@gmail.com